Jędrzej Śniadecki - WikipediaJędrzej Śniadecki to nieprzeciętna postać polskiego Oświecenia, wielki patriota i uczony, wniósł wielkie zasługi dla polskiej chemii i chemii w ogóle, zasłynął jako lekarz, biolog i publicysta. Urodził się 30 listopada 1768 roku w posiadłości ziemskiej położonej obok miasteczka Żnin w Wielkopolsce.

Rodzice Jędrzeja - Jędrzej i Franciszka z Giszczyńskich, prowadzili tryb życia mieszczan - obywateli Żnina. Ojciec - absolwent słynnej szkoły Lubrańskiego w Poznaniu trudził się piwowarstwem. Zaliczał się on do znaczniejszych mieszczan żninskich pełniąc w miasteczku funkcje wójta, burmistrza i ławnika.

Spośród czworga dzieci, które narodziły się w tej rodzinie, dwóch braci - Jan i Jędrzej zasłynęli w nauce i kulturze polskiej: Jan jako matematyk i astronom, rektor Uniwersytetu Krakowskiego i Wileńskiego, Jędrzej zaś - jako chemik, biolog, publicysta i lekarz.

Młodszy z braci, Jędrzej naukę rozpoczął od szkoły klasztornej w Trzemesznie. Po przejściu pod opiekę brata Jana, który przebywał wówczas w Krakowie, został uczniem Szkół Nowodworskich (1781-1787). Ten okres nauki uwieńczony został wręczeniem Jędrzejowi Śniadeckiemu przez króla Stanisława Augusta medalu z napisem "Diligentiae" za wyróżnienie się zdolnościami i pracowitością.

W roku 1786/87, będąc jeszcze uczniem Szkół Nowodworskich, rozpoczyna studia w Szkole Głównej Koronnej (Akademia Krakowska). Wśród rozlicznych zajęć i zainteresowań w czasie pięcioletnich studiów najwięcej uwagi poświęca Śniadecki medycynie.

Za namową brata Jędrzej podejmuje w 1791 roku studia w północnowłoskim mieście Pawii. Tam po przedłożeniu dyplomu doktora filozofii Uniwersytetu Krakowskiego oraz złożeniu odpowiednich egzaminów, otrzymał dyplom doktora filozofii i medycyny tamtejszego Uniwersytetu.

W czasie podróży powrotnej z Włoch do Wielkiej Brytanii Jędrzej Śniadecki odwiedza szereg ośrodków europejskich: Genuę, Bazyleę, Frankfurt, Noguncję, Brukselę, Londyn. W tym okresie rodzi się nowe zainteresowanie uczonego - publicystyka.

Następny etapem zagranicznych podróży Jędrzeja Śniadeckiego był Edynburg, gdzie wysłuchał pełnego kursu nauk fizycznych i lekarskich.Stąd poprzez Holandię udał się do Wiednia - miasta, gdzie kształcił się na fakultecie medycznym. Był to ostatni etap jego zagranicznych podróży.

W lutym 1796 r. Jędrzej Śniadecki powrócił do kraju. Po krótkim pobycie w Krakowie, Żywcu i Lwowie udaje się na Wołyń i prawdopodobnie przyjmuje posadę lekarza domowego. Wkrótce potem żeni się z Konstancją Mikułowską.

Dzięki staraniom brata Jędrzej otrzymuje nominację na profesora chemii uczelni wileńskiej, zatwierdzoną osobiście przez cara Pawła. W związku z tym jesienią 1797 roku przenosi się z żoną do Wilna i rozpoczyna działalność pedagogiczną. Młody profesor obok chemii wykłada też okresowo farmację. Obok pracy pedagoga zajmuje się organizacją zakładów naukowych w ramach Uniwersytetu - pisze podręcznik, zakłada aptekę akademicką, wzbogaca księgozbiór biblioteki.

Jako profesor Uniwersytetu zasłynął Śniadecki prowadzeniem wykładów w sposób przystępny, prosty - i co najważniejsze - w języku polskim, dzięki czemu jego wykłady cieszyły się niezmierną popularnością. Nie tylko studenci róznych wydziałów, ale profesorowie i lekarze, a nawet damy z "towarzystwa" bywały na jego wykładach. Wkrótce zasłynął również jako świetny lekarz. Rozległa praktyka lekarska i związane z tym dochody pozwoliły Jędrzejowi Śniadeckiemu na kupno wielu posiadłości ziemskich - Bołtup, Równopol, Wielobutów.

W 1806 roku zostaje wybrany prezesem Towarzystwa Naukowego Lekarskiego. Na stanowisko to wybierany był ośmiokrotnue, ostatni raz w 1836 roku.

Okres wojen napoleońskich znacznie uszczuplił majątek Jędrzeja Śniadeckiego z powodu przemarszu wojsk przez jego posiadłości, kontrybucję i szykany, będące odwetem władz rosyjskich na rzekome sprzyjanie Francuzom.

W 1817 roku zostaje aktywnym członkiem, a następnie przewodniczącym Towarzystwa Szubrawców, powołanego do poprawy obyczajów społeczeństwa. Działał tam pod pseudonimem "Sotwarosa" - litewskiego boga słońca.

Po uzyskaniu emerytury w 1822 roku, będąc w posiadaniu tytułu profesora, usunął się z pola działania do swej posiadłości miejskiej. Jednakże w lutym 1827 roku przyjmuje stanowisko profesora i kierownika kliniki medycznej Uniwersytetu Wileńskiego, które to stanowisko piastował przez 11 lat, aż do zgonu.

Wykłady Śniadeckiego, profesora medycyny cieszyły się zasłużoną sławą. Wyrazem szacunku i przywiązania była serdeczna owacja studentów z wygłoszeniem wiersza specjalnie ułożonego na jego cześć oraz ofiarowanie popiersia Śniadeckiemu w dniu jego imienin, a także powołanie go w 1837 roku przez Akademię Medyko-Chirurgiczną w Petersburgu na członka honorowego.

Zmarł 11 maja 1838 roku. W pogrzebie wzięło udział ponad 20 tysięcy ludzi różnego stanu. Za miastem usypali studenci swemu mistrzowi kopiec z krzyżem, zwany Jędrzejówką. Pochowany został na cmentarzu we wsi Horodniki koło Bołtupia obok zmarłej osiem lat wcześniej żony.