Podstawa prawna: 

Rozporządzenie MEN z dnia 12 lutego 2019r. w sprawie doradztwa zawodowego (DZ.U. z 2019r., poz.325).

Założenia ogólne:

Celem doradztwa zawodowego realizowanego w szkole jest przygotowanie uczniów do refleksyjnego wyboru dalszej ścieżki kształcenia oraz zawodu.

Doradztwo zawodowe realizowane w Zespole Szkół nr 1 im. J. Śniadeckiego w Ełku ukierunkowane jest na:

• rozwijanie kompetencji karierowych ucznia;
• wspieranie kompetencji doradczych nauczycieli;
• wspieranie kompetencji doradczych rodziców;
• wykorzystywanie lokalnych zasobów dla wspierania procesów decyzyjnych ucznia w zakresie wyboru ścieżki edukacyjnej i zawodowej.

Cele ukierunkowane na ucznia:

• rozwijanie wiedzy ucznia na temat własnych zasobów i ograniczeń;
• rozwijanie umiejętności analizowania własnych zasobów i ograniczeń w kontekście planów i aspiracji zawodowych;
• rozwijanie wiedzy o rynku pracy;
• kształtowanie umiejętności krytycznej analizy procesów zachodzących na rynku pracy;
• rozwijanie umiejętności wyszukiwania informacji, zasobów i sojuszników sprzyjających planowaniu i realizacji celów edukacyjnych i zawodowych;
• kształtowanie umiejętności planowania ścieżek edukacyjnych i zawodowych, także w kontekście edukacji całożyciowej;
• przygotowanie do roli możliwych ról na rynku pracy – pracownika, pracodawcy, współpracownika;
• rozwijanie kompetencji miękkich, szczególnie tych związanych z pracą zespołową, planowaniem, ustalaniem priorytetów i zarządzaniem zadaniami w czasie;
• rozwijanie kompetencji transferowalnych;
• rozwijanie umiejętności uczenia się;
• kształtowanie postawy szacunku wobec pracy własnej i cudzej;
• redukowanie społecznych i kulturowych stereotypów dotyczących aktywności zawodowej.

Cele ukierunkowane na nauczycieli:

• budowanie zaangażowania w zakresie realizowania procesów wspierania decyzji edukacyjnych i zawodowych ucznia;
• aktualizacja wiedzy na temat systemu edukacji i systemu kształcenia w zawodach;
• rozwijanie kompetencji doradczych nauczycieli;
• wskazanie na źródła informacji dotyczące informacji na temat ofert edukacyjnych i doradczych.

Cele ukierunkowane na rodziców:

• aktualizacja wiedzy na temat systemu edukacji i systemu kształcenia w zawodach;
• aktualizacja wiedzy na temat ofert szkól wyższych;
• aktualizacja wiedzy na temat procedur rekrutacyjnych do szkół wyższych;
• udzielanie pomocy w procesie rozpoznawania predyspozycji zawodowych ucznia;
• rozwijanie kompetencji doradczych rodzica, wskazanie obszarów wsparcia doradczego;
• wzmacnianie proaktywnej postawy rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych przez ich dziecko;
• wskazanie rodzicom aktualnych i rzetelnych merytorycznie źródeł informacji.

Formy pracy:

• obowiązkowe zajęcia z doradztwa zawodowego dla klas III Technikum i II Branżowej Szkoły I stopnia;
• lekcje z wychowawcą;
• doradztwo indywidualne (realizowane w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej);
• warsztaty doradcze realizowane we współpracy z sojusznikami;
• spotkania z ekspertami;
• wycieczki zawodoznawcze;
• spotkania z rodzicami;
• rada szkoleniowa (wsparcie doradcze dla nauczycieli);
• formy wizualne – strona internetowa szkoły, gazetki.

Działania związane z doradztwem zawodowym i ich adresaci:

Działania związane z doradztwem zawodowym są kierowane do trzech grup adresatów:

• uczniów,
• rodziców,
• nauczycieli.

Przykłady działań kierowanych do uczniów:

• udzielanie porad i konsultacji indywidualnych;
• prowadzenie zajęć grupowych związanych tematycznie z obszarami: poznawanie własnych zasobów; świat zawodów i rynek pracy; rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie; planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji zawodowych;
• pomaganie uczniom w przygotowywaniu teczek „portfolio”;
• przygotowanie do olimpiad i konkursów związanych z zawodem,
• realizowanie elementów doradztwa zawodowego na zajęciach przedmiotowych z uwzględnieniem specyfiki danego przedmiotu;
• angażowanie w organizację uroczystości i imprez szkolnych;
• promowanie idei wolontariatu;
• angażowanie w działania na rzecz promocji szkoły;
• organizowanie praktyk zawodowych;
• organizowanie staży zawodowych;
• udział w spotkaniach rekrutacyjnych z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy
• tworzenie kół zainteresowań zgodnie z oczekiwaniami uczniów;
• inspirowanie do zdobywania nowych umiejętności poprzez udział w dodatkowych zajęciach zawodowych;
• organizowanie spotkań informacyjnych z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• organizowanie wizyt w firmach, w których znajdują się stanowiska pracy zgodne z kierunkiem kształcenia uczniów;
• informowanie o dodatkowej ofercie kształcenia zawodowego i rozwoju osobistego;
• organizowanie spotkań z osobami prezentującymi własne ścieżki rozwoju zawodowego (absolwenci szkoły, przedstawiciele zawodu);
• umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych i targach dotyczących rynku pracy;
• udostępnianie materiałów multimedialnych (np. gier edukacyjnych, filmów i innych e-zasobów) ułatwiających poruszanie się po rynku pracy i rynku edukacyjnym, planowanie własnej działalności oraz samopoznanie;
• umożliwianie udziału w spotkaniach informacyjnych i targach dotyczących planowania ścieżki edukacyjnej;
• inspirowanie i pomaganie w przygotowywaniu Indywidualnych Planów Działania (IPD) przez uczniów.

Przykłady działań kierowanych do nauczycieli, wychowawców, specjalistów:

• umożliwianie zainteresowanym osobom udziału w szkoleniach i kursach z zakresu doradztwa zawodowego;
• prezentowanie działań WSDZ na posiedzeniach rady pedagogicznej;
• organizowanie wizyt studyjnych w firmach;
• organizowanie spotkań informacyjnych z przedstawicielami instytucji rynku pracy;
• organizowanie spotkań informacyjnych z przedstawicielami firm lokalnego rynku pracy;
• udostępnianie zasobów z obszaru doradztwa zawodowego;
• wspieranie w realizacji zadań z doradztwa zawodowego.

Przykłady działań kierowanych do rodziców:

• organizowanie spotkań informacyjno-doradczych z doradcą zawodowym w szkole;
• organizowanie konsultacji dotyczących decyzji edukacyjno-zawodowych uczniów;
• informowanie o targach pracy;
• informowanie o targach edukacyjnych;
• udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych (np: biblioteczkę publikacji, stronę www szkoły, szkolne konto Facebooka, tablice informacyjne, e-dziennik).

Realizatorzy działań związanych z doradztwem zawodowym:

 W Zespole Szkół nr 1 im. J. Śniadeckiego w Ełku w realizację działań związanych z doradztwem zawodowym zaangażowani są wszyscy członkowie rady pedagogicznej: dyrektor, nauczyciele wychowawcy, nauczyciele przedmiotowi, nauczyciel-bibliotekarz, specjaliści (m.in. pedagog, psycholog, doradca zawodowy) oraz inne osoby zatrudnione w szkole, np. pielęgniarka szkolna.

Poniżej przedstawiono zakres działań w obszarze doradztwa dla poszczególnych osób i formę organizacji wewnątrzszkolnego systemu doradztwa:

Dyrektor:

• odpowiada za organizację działań związanych z doradztwem zawodowym;
• współpracuje z doradcą zawodowym w celu realizacji WSDZ;
• wspiera kontakty pomiędzy uczestnikami procesu doradztwa zawodowego w szkole a instytucjami zewnętrznymi;
• zapewnia warunki do realizacji doradztwa zawodowego w szkole;
• organizuje w szkole wspomaganie działań związanych z doradztwem zawodowym poprzez planowanie i przeprowadzanie działań mających na celu poprawę jakości pracy szkoły w tym obszarze.

Doradca zawodowy:

• określa mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• pomaga uczniom w planowaniu kształcenia i kariery zawodowej;
• prowadzi zajęcia z zakresu doradztwa zawodowego i zajęcia związane z wyborem kierunku kształcenia i zawodu;
• wspiera nauczycieli, wychowawców, specjalistów i rodziców w realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• prowadzi doradztwo indywidualne dla uczniów;
• systematycznie diagnozuje zapotrzebowanie uczniów, rodziców i nauczycieli na działania związane z doradztwem zawodowym;
• planuje, koordynuje, monitoruje i prowadzi ewaluację oraz promuje działania związane z doradztwem zawodowym podejmowane przez szkołę we współpracy z wychowawcami, nauczycielami i specjalistami;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia informacje edukacyjne i zawodowe właściwe dla danego poziomu kształcenia;
• organizuje współpracę z otoczeniem społeczno-gospodarczym szkoły podnoszącą efektywność działań z zakresu doradztwa zawodowego;
• współpracuje z dyrektorem szkoły, realizując zadania związane z doradztwem zawodowym;
• wspólnie z zespołem przygotowuje projekt WSDZ;
• gromadzi, aktualizuje i udostępnia zasoby związane z doradztwem zawodowym;
• współpracuje ze specjalistami z poradni psychologiczno-pedagogicznych, instytucjami rynku pracy i partnerami z otoczenia społeczno-gospodarczego w celu realizacji doradztwa zawodowego;

Wychowawcy:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• włączają do swoich planów wychowawczych zagadnienia z zakresu doradztwa zawodowego;
• realizują tematy związane z doradztwem zawodowym na godzinach wychowawczych;
• wskazują uczniom specjalistów, którzy mogą udzielać wsparcia w planowaniu kariery zawodowej;
• współpracują z rodzicami w zakresie planowania ścieżki kariery edukacyjno-zawodowej ich dzieci;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciele przedmiotów (ogólnych i zawodowych):

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• eksponują w trakcie bieżącej pracy z uczniami związki realizowanych treści nauczania z treściami programowymi doradztwa zawodowego;
• współpracują z wychowawcami klas w zakresie realizowania zajęć doradztwa zawodowego dla uczniów;
• przygotowują uczniów do udziału w konkursach zawodowych;
• prowadzą koła zainteresowań i zajęcia dodatkowe;
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Specjaliści:

• określają mocne strony, predyspozycje, zainteresowania i uzdolnienia uczniów;
• włączają treści z zakresu doradztwa zawodowego w prowadzone przez siebie zajęcia dla uczniów;
• współpracują z wychowawcami klas w ramach realizacji działań z zakresu doradztwa zawodowego dla uczniów;
• włączają się w proces podejmowania przez uczniów decyzji edukacyjnych i zawodowych (informacje dotyczące ucznia wynikające z pracy specjalisty);
• współpracują z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym.

Nauczyciel-bibliotekarz:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz innymi nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• opracowuje i aktualizuje, udostępnia zasoby dotyczące doradztwa zawodowego;
• włącza się w organizowane przez szkołę i instytucje zewnętrzne wydarzenia z zakresu doradztwa zawodowego.

Inne osoby zatrudnione w szkole np. pielęgniarka:

• współpracuje z doradcą zawodowym oraz nauczycielami i specjalistami w zakresie realizacji działań związanych z doradztwem zawodowym;
• udziela informacji o kwestiach zdrowotnych ważnych w kontekście zawodów wybieranych przez uczniów;
• organizuje dla uczniów spotkania dotyczące dbania o zdrowie i bezpieczeństwo oraz kształtowania właściwych nawyków adekwatnych do zawodów wybranych przez uczniów.

 Instytucje współpracujące w realizacji programu:

Powiatowe Centrum Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej w Ełku:

• diagnozowanie predyspozycji, zainteresowań zawodowych uczniów;
• udzielanie pomocy w wyborze kierunku kształcenia i zawodu oraz planowaniu kształce­nia i kariery;
• prowadzenie dla uczniów zajęć grupowych z doradztwa zawodowego;
• prowadzenie dla pracowników szkół szkoleń, kursów, szkoleniowych rad pedagogicznych;
• tworzenie sieci doradców zawodowych, osób zainteresowanych doradztwem zawodowym.

Ośrodki Doskonalenia Nauczycieli (MODN w Ełku, W-MODN w Olsztynie ):

• organizowanie i prowadzenie szkoleń, kursów, konferencji dla doradców zawodowych oraz osób zainteresowanych doradztwem zawodowym;
• tworzenie sieci doradców zawodowych oraz osób zainteresowanych doradztwem zawodowym;
• przygotowywanie publikacji z zakresu doradztwa zawodowego.

Centrum kształcenia zawodowego (CKZ w Ełku):

• organizowanie praktyk zawodowych dla uczniów;
• organizowanie szkoleń i kursów zawodowych dla uczniów;
• przeprowadzanie egzaminów potwierdzających kwalifikacje zawodowe;
• współorganizowanie konkursów zawodowych dla uczniów;
• podejmowanie współpracy z pracodawcami i organizacjami pracodawców;
• współorganizowanie przedsięwzięć o charakterze zawodoznawczym.

Szkoły wyższe (WANS w Białymstoku, WSG w Bydgoszczy, UW-M w Olsztynie)

• udostępnianie informacji o ofercie edukacyjnej i zawodowej szkoły;
• współorganizowanie targów edukacyjnych;
• pomoc podczas rekrutacji uczniom zainteresowanym kontynuowaniem nauki po ukoń­czeniu  technikum;
• współorganizowanie spotkań informacyjno-doradczych dla uczniów.

Urząd Pracy:

• udostępnianie zasobów informacji edukacyjnych i zawodowych;
• udzielanie uczniom porad i konsultacji;
• współorganizowanie różnych przedsięwzięć z zakresu doradztwa zawodowego;
• udzielanie porad dotyczących rynku pracy za granicą (usługi doradców Sieci Europejskich Ofert Pracy EURES);
• udostępnianie informacji na temat ofert pracy w kraju i za granicą;
• udostępnianie publikacji m.in. o sytuacji na rynku pracy;
• współorganizowanie dla uczniów, rodziców i nauczycieli spotkań informacyjno-dorad­czych np.   dotyczących sytuacji na rynku pracy, dotacji na założenie działalności gospodarczej.

Cech Rzemiosł Różnych :

• współorganizowanie szkoleń zawodowych w formie nauki zawodu w danym rzemiośle;
• udostępnianie informacji na temat organizacji praktycznej nauki zawodu w rzemiośle;
• wyszukiwanie pracodawców (rzemieślników, u których uczniowie mogą realizować praktyczną naukę  zawodu);
• pośredniczenie w podpisywaniu umów między uczniem a pracodawcą.

Ochotniczy hufiec pracy w Ełku, Młodzieżowe Centrum Kariery w Ełku:

• gromadzenie i udostępnianie ofert pracy, także ofert pracy sezonowej i krótko-terminowej; 
• organizowanie targów pracy;
• diagnozowanie predyspozycji i zainteresowań zawodowych;
• udostępnianie informacji edukacyjnych i zawodowych;
• organizowanie szkoleń zawodowych dla uczniów.

Pracodawcy:

• współorganizowanie praktyk zawodowych dla uczniów; ;
• współorganizowanie konkursów zawodowych;
• włączanie się w modyfikowanie programów nauczania;
• współorganizowanie szkoleń, seminariów zawodowych;
• organizowanie staży zawodowych dla uczniów;
• zatrudnianie absolwentów;
• sponsorowanie przedsięwzięć wzbogacających ofertę edukacyjno-zawodową i bazę dydaktyczną szkoły;
• organizowanie wizyt studyjnych w firmach dla uczniów i nauczycieli;
• współorganizowanie spotkań z przedstawicielami firm dla uczniów, rodziców i nauczycieli.

Kuratorium Oświaty w Olsztynie, Starostwo Powiatowe w Ełku:

• tworzenie sieci doradców zawodowych;
• opracowywanie i wdrażanie programu zewnętrznego wsparcia szkół w zakresie doradz­twa zawodowego:
• powoływanie powiatowych lub gminnych koordynatorów ds. doradztwa zawodowego.

Ośrodek Rozwoju Edukacji (ORE):

• organizowanie szkoleń, seminariów, konferencji z zakresu doradztwa zawodowego;
• przygotowywanie publikacji z zakresu doradztwa zawodowego;
• opracowywanie dokumentów wspierających pracę doradcy zawodowego (programy, wzorcowe rozwiązania, e-zasoby);
• prowadzenie platformy z informacjami, zasobami z zakresu doradztwa zawo­dowego.

 Stowarzyszenie Doradców Szkolnych i Zawodowych RP:

• organizowanie konferencji i szkoleń dla doradców zawodowych;
• organizowanie Olimpiady z Wiedzy o Planowaniu i Zarządzaniu Karierą Zawodową;
• organizowanie Ogólnopolskiego Tygodnia Kariery.

Organizacje pozarządowe:

• propagowanie idei wolontariatu;
• umożliwianie uczniom doświadczania pracy;
• realizowanie wspólnych projektów edukacyjnych.

Opracował: 
Zespół Wewnątrzszkolnego  systemu doradztwa zawodowego
Izabella Kasprzak, Iwona Piaścik, Kamila Nawrot, Ewa Orłowska, Aneta Turulska, Agnieszka Kwiatkowska